Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Tüp Bebek Tedavisi

Kadından alınan yumurta hücresi ile erkekten alınan spermin laboratuar ortamında bir araya getirilip yumurtanın döllenmesinin sağlandıktan sonra oluşan embriyonun rahim içerisine yerleştirilmesi işlemine tüp bebek denir.. İşlem laboratuarda bir kap veya tüp içerisinde gerçekleştiğinden, bu yönteme tüp bebek yöntemi denilmiştir. Mikroenjeksiyon bu işlem sırasında kullanılan bir tekniktir. Tek bir sperm hücresi özel çubuklarla tutulur ve yumurtanın içerisine mikroskop altında izlenerek yerleştirilir. Halkımız bazen mikroenjeksiyon ve aşılama işlemini karıştırmaktadır.
Mikroenjeksiyon tüp bebekte kullanılan bir yöntemken aşılama ise erkekten alınan spermlerin laboratuarda en hareketlilerinin ayrıştırılıp ince plastik bir kanül ile kadının rahmi içerisine yumurtlama gününde bırakılmasıdır. Aşılama uygulanabilmesi için kadının yumurtalıklarından yumurtanın gelişiyor olması, erkekte sperm sayısının en az mililitrede 10 milyonun üzerinde olması ve kadının tüplerinin açık olması gereklidir.

Tüp bebek uygulanacak hastaların seçimi önemlidir.

1. Kadının her iki tüpü tıkalıysa sperm hücresi tüplerden geçemeyip yumurtaya ulaşamıyacağından dolayı bu tür hastalara tüp bebek uygulanmalıdır..
2. Spermde sayı,hareketlilik ve morfoloji (görünüm) bozuklukları varsa ve bu belli limitlerin altındaysa hastaya tüp bebek önerilir.. sperm sayımı 10 milyonun altındaysa, aşılama başarısı çok düşeceğinden hastaya tüp bebek önerilir..
3. Eğer hasta en az 3 aşılama denemiş olmasına rağmen gebelik elde edilemediyse tüp bebek yöntemine geçilebilir..
4. Şiddetli endometriozis vakalarında da tüp bebek önermekteyiz..

Tüp bebek uygulaması kısaca 5 bölüme ayrılabilir:

Yumurtalıkların ilaçla uyarılması
Yumurtalığı uyarıcı ilaçlar kullanılarak çok sayıda yumurta elde etmeye çalışılır. Böylece fazla sayıda döllenen yumurta ve embriyo geliştirilmesi sağlanarak hastanın gebelik şansı arttırılır. Bu dönemde yumurtalıklarda gelişen yumurtalar ultrason ve hormon tahlilleri ile takip edilerek yumurtaların çatlamadan alınması sağlanır. İlaçların uygulamalarının doğru zamanda ve hatasız yapılması tüp bebek tedavisinin en önemli noktalarından biridir. İlaçların uygulama zamanları adet gününe göre hesaplanır. Hastanın ilaçlarını nasıl uygulayacağı tüp bebek merkezindeki özel eğitimli tüp bebek hemşireleri tarafından uygulamalı olarak hastaya gösterilmeli ve detaylı bir şekilde anlatılmalıdır. Bu tedavide kullanılan ilaçlar sıklıkla göbekten veya kalçadan enjeksiyon şeklinde olmaktadır.

Yumurtaların toplanması (OPU)
Yumurtalar hafif bir anestezi altında vajinal yoldan ultrason eşliğinde özel bir iğne yardımı ile alınır. Yaklaşık 5–10 dakika kadar süren bir işlemdir. Yumurta toplama sonrası hafif kasık ağrısı ve hafif kanama olması normaldir. Alınan yumurtalar laboratuvar ortamında özel aletler içine konur. Aynı gün kadının eşinden alınan spermler özel yöntemler ile yumurtaları döllemek için hazırlanır.

Yumurtaların döllenmesi
Laboratuvara alınan yumurta ve spermler mikroenjeksiyon yöntemi ile döllenir. Daha sonra embriyo gelişimi için belirli bir süre (yaklaşık 3-4 gün) beklenir. Embryolar inkübatör denen ve 37 derecede sabit sıcaklık sağlayan cihazlar içerisinde 3 gün kadar bekleyerek büyürler. Gelişen embriyolar içinden en kaliteli olanları anne adayının rahmine yerleştirilmek üzere seçilir.

Embryo Transferi
Seçilen embriyolar özel bir kateter yardımı ile anne rahmine yerleştirilir. Bu işlem anestezi gerektirmeyen ve ağrılı olmayan bir işlemdir. Jinekolojik muayene pozisyonunda ve ultrason eşliğinde yapılır. İnce bir plastik katater ile rahim kanalından rahim içine doğru geçilir ve embriyolar rahim içine yavaşça bırakılır. Bu işlemden sonra embriyoların rahme tutunup, gebelik oluşması için beklenir.

Luteal takip
Embriyo transferinden sonra hastaya gebeliğin oluşmasını desteklemek amacı ile progesteron içeren ilaçlar verilerek haftada bir kez ultrason muayenesi ve hormon tahlilleri yapılır. Embriyo transferinden sonraki 12. günde gebelik kanda beta-HCG hormonuna bakılarak (kanda gebelik testi) belirlenir.